Jaarlijks ontstaan er in Nederland tientallen branden in vuilniswagens. Volgens een inventarisatie van de NVRD, de branchevereniging van gemeentelijke afvalinzamelaars, gaat het om zeker drie branden per maand. De afgelopen jaren is het aantal incidenten toegenomen.
De oorzaak ligt vooral bij de groeiende hoeveelheid batterijen en accu’s in het afval. Lithium-ionbatterijen, die vaak voorkomen in elektrische fietsen, auto’s, vapes en andere apparaten, vormen een bijzonder risico. “Deze batterijen bevatten meer energie dan traditionele batterijen en kunnen daardoor makkelijker ontbranden of exploderen als ze beschadigd raken,” aldus een woordvoerder van de NVRD.
Gevaar van lithium-ionbatterijen
Lithium-ionbatterijen bieden veel voordelen, zoals een hoge energiedichtheid en oplaadbaarheid, maar brengen ook risico’s met zich mee. “Als zo’n batterij beschadigd raakt, kan deze spontaan vlam vatten of ontploffen,” zegt de brandweer. Vapes en e-sigaretten belanden steeds vaker bij het restafval en zijn een veelvoorkomende oorzaak van branden.
De chemische samenstelling van deze batterijen maakt het probleem extra ernstig. Bij een brand komen giftige stoffen zoals lithium en fluorwaterstof vrij. Deze stoffen zijn schadelijk voor de gezondheid en maken de rook nog gevaarlijker dan bij gewone branden.
Branden in de praktijk
Vuilnisman Patrick heeft al meerdere keren brand meegemaakt in zijn vuilniswagen. “Het begint vaak klein, maar als het afval eenmaal vlam vat, gaat het snel.” In zulke gevallen schrijven protocollen voor dat de lading direct op straat moet worden gelost en geblust. Hoewel dit verdere schade aan de vuilniswagen voorkomt, leidt het wel tot overlast en gevaar voor de omgeving.
In Rotterdam ontstaat er maandelijks minimaal één brand in een vuilniswagen. Volgens een gemeentewoordvoerder is de boosdoener meestal een batterij of accu die bij het gewone afval is gegooid. Maar ook andere gevaarlijke materialen zoals gasflessen, brandbare vloeistoffen en chemisch afval kunnen brand veroorzaken.
Financiële en sociale impact
De financiële schade door vuilniswagenbranden kan oplopen tot in de tonnen, exclusief de kosten van opruimwerkzaamheden. Daarnaast is de impact op de betrokken medewerkers groot. Het meemaken van een brand is ingrijpend en gevaarlijk.
Campagnes en bewustwording
Om het aantal branden terug te dringen, hebben de NVRD en de Vereniging Afvalbedrijven samen een landelijke bewustwordingscampagne opgezet. Deze campagne roept consumenten op om batterijen, accu’s en elektrische apparaten apart in te leveren bij inzamelpunten of milieustraten. Dit verkleint niet alleen het brandrisico, maar levert ook milieuwinst op.
Daarnaast pleiten gemeenten voor meer verantwoordelijkheid bij producenten. Verpakkingen zouden duidelijker moeten vermelden dat batterijen en accu’s niet bij het restafval horen.
“Het begint bij bewustwording,” aldus de brandweer. “Als consumenten weten hoe ze batterijen veilig kunnen gebruiken en afvoeren, kunnen veel van deze branden worden voorkomen.
